Vijftien jaar geleden maakte regisseur Theu Boermans de musical Soldaat van Oranje, die inmiddels bijna vierduizend keer is gespeeld. Nu werkt hij aan Willem van Oranje, een volgende spektakelvoorstelling waarin hij zijn eigen grenzen probeert te verleggen. „Je hebt nooit in de hand hoe het publiek gaat reageren.”
Theu Boermans lacht om de vraag wat de overeenkomsten zijn tussen megahit Soldaat van Oranje en de voorstelling Willem van Oranje waar hij nu aan werkt. „De laatste twee woorden van de titel zijn hetzelfde”, grinnikt hij. „De decorontwerper, schrijver van de liedteksten en de kostuumontwerper zijn hetzelfde. Maar verder is álles anders.”
Rode draad is weer vrijheid
De regisseur wil niet de verwachtingen wekken dat Willem van Oranje de’opvolger’ wordt van de megahit die inmiddels 3,7 miljoen mensen heeft getrokken. „Het is meer de oudere broer”, legt hij uit. „Het concept is hetzelfde: er is weer een draaischijf, er zijn weer projecties op het doek. En de rode draad van het stuk is weer vrijheid. Maar daarmee houden de vergelijkingen wel op.”
Prins Willem van Oranje (1533-1584) speelde een sleutelrol in de ontketening van de Tachtigjarige Oorlog, een strijd die het fundament vormde voor het Nederland dat we nu kennen. „Zonder Willem had ons land niet bestaan”, bezweert Boermans. „Een land waar je mag denken en geloven wat je wilt en waar je mag zijn wie je wilt. Dat was de essentie van de strijd tegen de Spanjaarden, die ons het katholieke geloof wilden opdringen.”
Al speelt het verhaal zich vijf eeuwen geleden af, de voorstelling heeft volgens de maker een „enorme actualiteitswaarde. Want dit zijn vragen die in het gepolariseerde Nederland van 2025 wéér een grote rol spelen.”
Waar Soldaat van Oranje zich afspeelt in de vijf jaar dat de Tweede Wereldoorlog duurde, beslaat het verhaal van Willem van Oranje een periode van dertig jaar. Het stuk begint als het titelpersonage op zijn achttiende door keizer Karel V tot legeraanvoerder wordt benoemd, vlak voordat Karel de troon overdraagt aan Filips II. „Willem was een soort reservezoon van Karel, wat de kern van zijn conflict met Filips vormde.”
Een musical over de ontstaansgeschiedenis van een land – Boermans erkent dat wereldhit Hamilton, over een van de vergeten Amerikaanse ´founding fathers’, ook die rode draad kent. „Willem behoorde tot de adel en vocht in eerste instantie ook voor hun rechten”, vertelt de regisseur.
Verlichte denkers en kunstenaars
„Maar later omringde hij zich steeds meer door verlichte denkers en kunstenaars. Daardoor kantelde zijn wereldbeeld en besloot hij dat het veel beter was als godsdienst en staat losgekoppeld werden van elkaar. Die bewustwording zorgde voor zijn sleutelrol in de opstand tegen de Spanjaarden.”
Boermans en zijn team gaan niet proberen het succes van voorganger Soldaat van Oranje te overtreffen. „Bij Soldaat wisten we ook van tevoren niet dat het publiek zo enthousiast zou reageren”, zegt hij. „Dat heb je niet in de hand. We maken deze musical omdat we geloven dat dit verhaal nu verteld moet worden. We hopen dat iedereen het stuk gaat omarmen, natuurlijk hoop je dat we jaren kunnen blijven spelen. Maar netto hebben we daar natuurlijk nauwelijks invloed op.”
Willem van Oranje wordt wel een musical genoemd, maar net als in Soldaat gaat het om een doorverteld verhaal waarin geen ruimte is voor zang en dans zoals dat in de meeste musicals het geval is. De regisseur belooft wel zijn nieuwe productie een spektakel zal worden, net als zijn vorige grote musical. Er zijn weer grootse, historische, realistisch ogende decors. En Boermans wil „het concept dat we hebben bedacht voor Soldaat naar een hoger plan tillen”.
Er is weer een draaischijf die het publiek langs verschillende sets en decors voert. „Maar we zijn technisch nu zoveel verder dan vijftien jaar terug. Je kunt zoveel méér met projecties dan toen we Soldaat bedachten.”
Film en theater versmelten
Bovendien moeten ditmaal alle beelden die op het doek te zien zijn worden geproduceerd. „Voor Soldaat konden we putten uit archiefmateriaal. Maar van de zestiende eeuw waarin Willem van Oranje leefde, zijn natuurlijk geen opnames. Dus dat moeten we zelf draaien en filmen. We gaan film en theater versmelten tot iets dat de mensen nog nooit van hun leven hebben gezien.”
Willem van Oranje: De Musical is vanaf januari te zien.
DELFT - Lees het artikel op www.telegraaf.nl - Geschreven door Robbert Blokland.