Willem van Oranje moet komend jaar dé monumentale musical van Nederland worden. De grote man achter kassucces Soldaat van Oranje, Theu Boermans (75), zet nu in dezelfde geest deze nieuwe megaproductie neer. „Ik heb vooral een voorstelling willen maken die mij aangreep.
Boermans kan een boek schrijven over Willem van Oranje, blijkt al snel tijdens het interview. Als een wandelende encyclopedie somt hij feiten op die het algemene publiek meestal niet weet over de ‘Vader des Vaderlands’.
Wist u bijvoorbeeld dat Willem van Oranje een polyglot (meertalig) was? Hij sprak vloeiend Frans, Duits, Spaans en Nederlands. In die tijd bijzonder.
Zijn leven is de afgelopen vijf jaar samengebald tot één groots opgezette productie, waarvoor een theater is gebouwd in Delft. „Ik heb altijd met het idee gespeeld om iets te doen met het levensverhaal van Willem van Oranje”, aldus regisseur en scriptschrijver Boermans.
„Wellicht een tv-serie of een film, maar dat is schreeuwend duur. Toen kwam deze mogelijkheid voorbij en dacht ik: dan wil het lot dat het een musical wordt. Ik heb die kans met beide handen aangegrepen.”
Wie was Willem van Oranje?
Eerst maar even tackelen wat we op school hebben geleerd over Willem van Oranje. Hij was in de zestiende eeuw de leider van de Nederlandse opstand tegen het Spaanse bewind.
Willem de Zwijger verzette zich eerst politiek tegen de religieuze repressie van koning Filips II. Daarna werd hij het gezicht van de rebellie en speelde een sleutelrol in de vorming van de Republiek der Verenigde Nederlanden. In 1584 werd Willem van Oranje in Delft vermoord door Balthasar Gerards.
Alles op het spel gezet
Theu Boermans vindt dat wij allemaal schatplichtig zijn aan Willem van Oranje. „Ik realiseer me steeds meer dat zonder deze man dit land niet bestaan had in de huidige vorm. Willem van Oranje heeft hiervoor alles op het spel gezet.”
„Er ontwikkelde zich in een soort verlichtingsideaal in hem. Daar heeft hij zich sterk voor gemaakt en een hoge prijs voor betaald. Met een ontvoerde zoon en drie broers die een gewelddadige dood gestorven zijn. Uiteindelijk kostte het hem zijn eigen leven.”
Maar ook niks menselijks was de Vader des Vaderlands vreemd. „Het was een jongen die met een gouden lepel in de mond geboren was. En hij hield ontzettend van vrouwen (trouwde vier keer, red.) en van drank. Willem van Oranje was een levensgenieter.”
„Tegelijk groeide hij op met zijn latere aartsvijand, Filips II van Spanje. Die afgunst voelde omdat zijn vader, Karel V, steeds zei over Willem: ‘Op die jongen moet je letten, die is getalenteerd.’ Dat alles bij elkaar maakt een heel rijk, complex verhaal waarin persoonlijke én politieke motieven een rol spelen.”
“Het was een jongen die met een gouden lepel in de mond geboren was. En hij hield ontzettend van vrouwen en drank”
Voorspelbaar einde
Voer voor een musical dus. Met een voorspelbaar einde weliswaar, de dood van de hoofdpersoon. Maar dat vindt Boermans geen probleem. „Nou ja, je weet dat Hamlet ook dood gaat aan het eind van het stuk van Shakespeare. Dat is algemeen bekend, maar ik geloof ook dat het publiek denkt: hoe is dat nou eigenlijk precies gebeurd bij Willem van Oranje? Wanneer en waarom? Dat gaan wij uitleggen op een pakkende manier.”
Boermans noemt zichzelf ‘een schakel’ in het immense project dat Willem van Oranje - De Musical is. „Zo gebruiken we wederom een draaiende tribune (net als in Soldaat van Oranje, red.), die is ontwikkeld door decorontwerper Bernhard Hammer.”
„Verder hebben we veel speciale effecten zoals hoogwaardige projecties.” Alleen het idee om echte paarden in te zetten, is gesneuveld uit het oogpunt van dierenwelzijn.
Ondertussen draait Soldaat van Oranje, na vijftien jaar, nog steeds. Heeft dit project dezelfde potentie? Want andere ideeën – zoals de musical New Amsterdam over het ontstaan van New York of een Londense versie van Soldaat van Oranje – blijven vooralsnog op de plank liggen.
Boermans: „Men zegt doorgaans dat succes zich niet laat herhalen. Dat klopt, want daar heb je maar weinig invloed op. Het publiek maakt of breekt een voorstelling. Dat moet Willem van Oranje aanvaarden, omarmen en moet nieuwsgierig genoeg zijn om de voorstelling te gaan zien.”
Persoonlijk proces
De scriptschrijver en regisseur noemt het creëren van een nieuwe musical zoals Willem van Oranje vooral een heel persoonlijk proces. „Ik heb voornamelijk een voorstelling willen maken die mij aangreep en waarvan ik denk: volgens mij heeft niemand dit nog ooit gedaan. Natuurlijk moet het eindresultaat onder de aandacht worden gebracht van het publiek, maar daar ben ik niet mee bezig. Dat doen anderen.”
Wat moet het publiek volgens Boermans meekrijgen van deze voorstelling? „Het zou mooi zijn als mensen zich realiseren wat het gekost heeft om het land op te bouwen waarin wij leven en van onze vrijheden genieten. We moeten zuinig zijn op onze verworvenheden, zeker met alle polarisatie in de huidige maatschappij.”
„Zuinig op een land waar je mag zijn wie je wil. Waar je mag denken en geloven wat je wil. En waar nog altijd naar tolerantie en verbinding wordt gestreefd. Want daar stond Willem van Oranje gedurende zijn leven al voor. Hij was uiteindelijk een verbinder.”
Willem van Oranje - De Musical is vanaf 14 januari 2026 te zien in het Prinsentheater in Delft. De officiële première is op 8 februari 2026.
Lees het hele artikel op www.ad.nl - Geschreven voor Edwin van der Aa